شاید با مشاهده تلالو وسایل تزئینی برنجی قدیمی، بویژه در خانه افراد مسن، به این مسئله فکر کنید که کاربرد برنج محدود به اقلام این چنینی بوده است، اما باید اذعان کنیم که اینگونه نیست و در گذشته، این آلیاژ فلزی طلایی رنگ، کاربردهایی فراتر از این موارد داشته است. این آلیاژ جذاب با تاریخچهای پراکنده، قلب تعاملات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، بوده است.
برنج تشابه بسیار زیادی با فلز گرانبهایی چون طلا دارد، با این تفاوت که طلا به طور طبیعی در طبیعت پدید میآید، در حالی که برنج مانند برنز، باید آلیاژ شود. در گذشته، ساخت آلیاژ برنج بسیار دشوارتر از ساخت آلیاژهای متداول دیگر بود، ایجاد آلودگی میکرد و منابع ارزشمند سوخت را مصرف مینمود. با این وجود، به طور پیوسته و با گذشت زمان، تکنیکها و فرآیندهای ساخت این آلیاژ توسعه یافتند و تقاضای روزافزون مردم را برای این فلز، تامین کردند.
اما چرا باید این آلیاژ با تمام دشواریهای فرآیند تولید ساخته میشد؟ چرا تقاضای مردم برای این فلز، هر روز بیشتر میشد؟ و اصلا چه کسانی به دنبال این فلز بودند؟
برنج، آلیاژی است که از مس و روی ساخته میشود و برنز، آلیاژی است که از مس و قلع ساخته میشود. اما چرا در برخی از موارد، برای گذشتگان، برنج نسبت به برنز ارجحیت داشته است؟
برنج و برنز تفاوتهایی دارند. برنج حاوی حدودا 8 درصد روی است و رنگ جذابی شبیه به طلا دارد، همچنین سختتر و قویتر از برنز است. بعلاوه، برنج، انعطافپذیرتر(چکشخوارتر) از برنز است و قابلیت رسانایی بیشتری نیز نسبت به برنز دارد. یکی دیگر از خواص سودمند برنج، اصطکاک پایین آن است که این قابلیت، آن را برای ساخت قطعاتی مثل قفلها و لولاها مفید و کاربردی میکند.
قابلیتهای برنز، دقیقا برخلاف قابلیتهای برنج هستند، چراکه برنز، فلزی شکننده و مستعد ترک خوردن است. همچنین، نه تنها منابع روی(ماده تشکیل دهنده آلیاژ برنج)، نسبت به منابع تشکیل دهنده آلیاژ قلع گستردهتر بودند، بلکه در اغلب موارد، سنگمعدنی روی در همان محلی پدید میآمد که سنگ معدنی مس نیز وجود داشت.
بنابراین علت تقاضای روزافزون گذشتگان برای برنج و همچنین ارجحیت آن نسبت به برنز، خواص برتر و دردسترس بودن آن بوده است.
